Hoe werkt het als een voogd is aangewezen?
De overledene had een voogd voor een minderjarig kind aangewezen. Hoe gaat nu de benoeming van die voogd in zijn werk?
- Wat moet je direct regelen?
- In de tussentijd verzorging van kind tot aan voogdij
- Aangewezen voogd in testament en/of gezagsregister
- Nooit automatisch voogd
- Wanneer begint voogdij?
- Stap 1 betekening van de benoeming tot voogd
- Stap 2 verklaring van aanvaarding
- Termijn voor aanvaarding benoeming
- Stap 3 de voogdij gaat in
- Testament of gezagsregister, wat gaat voor?
- Benoeming niet op tijd aanvaard
- Benoeming van voogd heeft niet altijd effect
Wat moet je direct regelen?
Het is natuurlijk in het belang van het minderjarige kind dat er zo snel mogelijk duidelijkheid komt over voogdij. Dus of de benoemde voogd wel die benoeming wil accepteren. Daarom is het verstandig om de benoeming zo snel mogelijk aan de beoogde voogd te laten betekenen. En als diegene geen voogd wil zijn, is het van belang zo snel mogelijk door de rechtbank een voogd te laten benoemen.
In de tussentijd verzorging van kind tot aan voogdij
Tussen het overlijden van de ouder en begin van voogdij kan enige tijd zitten. In de tussentijd kunnen de beoogde voogd en/of familieleden afspraken maken over de verzorging van het minderjarige kind. Bij voorkeur gebeurt dat zoveel mogelijk in overleg met het minderjarige kind. Het is ook verstandig daarbij contact te leggen met de Raad voor de Kinderbescherming.
Als blijkt dat niemand voogd wil of kan worden, dan moet de rechtbank een voogd benoemen. De rechtbank kan dan in de tussentijd ook een tijdelijke voogd benoemen. Voor de benoeming door de rechtbank en de aanstelling van een tijdelijke voogd is er een apart artikel.
Het is steeds van groot belang om te voorkomen dat er niemand is die zich de verzorging van het minderjarige kind aantrekt.
Aangewezen voogd in testament en/of gezagsregister
Hoe werkt de benoeming van een voogd die eerder is aangewezen in een testament en/of het gezagsregister?
Als een ouder iemand in een testament of het gezagsregister als voogd benoemt, dan wordt diegene pas voogd als die persoon de benoeming aanvaardt. Tot die tijd is die persoon geen voogd. De aanvaarding van de benoeming moet binnen 14 dagen. Die termijn begint vanaf de bezorging van de benoeming door een deurwaarder aan de beoogde voogd. De verklaring van de aanvaarding moet bij de griffie van de rechtbank plaatsvinden.
Nooit automatisch voogd
Een ouder kan op verschillende manieren een voogd voor het minderjarige kind benoemen. Dat kan in een testament of door een registratie in het gezagsregister van de rechtbanken.
Als een ouder iemand als voogd aanwijst, dan is die persoon bij het overlijden van de ouder niet automatisch voogd. Dat is logisch, omdat niemand onvrijwillig voogd kan worden. Je mag zelf beslissen of je voogd wil worden. Je bent dus ook niet verplicht om een benoeming tot voogd te aanvaarden.
Wanneer begint voogdij?
Voor voogdij gelden een aantal stappen. Voor voogdij is namelijk nodig dat de benoemde persoon verklaart de benoeming tot voogd te aanvaarden.
Stap 1 betekening van de benoeming tot voogd
Hoe kom je erachter dat je tot voogd bent benoemd? Dat kan door betekening van de benoeming. Betekening betekent simpelweg dat een deurwaarder de benoeming bezorgt bij de benoemde voogd.
Iedere belanghebbende kan de deurwaarder opdracht geven tot betekening. Bijvoorbeeld het minderjarige kind of de erfgenamen van de overleden ouder. Denk ook aan overige familieleden. Ook de Raad voor de Kinderbescherming kan de deurwaarder vragen om de benoeming te laten betekenen.
De wet stelt geen termijn waarbinnen deze betekening moet plaatsvinden.
Stap 2 verklaring van aanvaarding
Die verklaring kan niet zomaar. Dus ook niet met een brief aan de minderjarige. Die verklaring moet namelijk bij de griffie van de rechtbank worden afgelegd. Dat kan mondeling of met een handgeschreven verklaring of brief. Hier is dus geen officiële zitting van de rechtbank voor nodig.
De verklaring leg je af bij griffie van de rechtbank van de officiële of daadwerkelijke woonplaats van de minderjarige. Op de website van de Rechtspraak kun je vinden welke rechtbank bevoegd is. Veel rechtbanken hebben een team voor familiezaken. Die kunnen ook aangeven bij welke rechtbank de verklaring moet worden afgelegd.
Termijn voor aanvaarding benoeming
De wet stelt wel een korte termijn voor aanvaarding van een benoeming. Voor het minderjarige kind moet er namelijk snel duidelijkheid komen.
De verklaring van aanvaarding moet binnen veertien dagen bij de rechtbank worden afgelegd. Die termijn begint te lopen vanaf de betekening van de benoeming. Als de beoogde voogd in het buitenland is, dan is die termijn twee maanden.
Let wel op, zolang betekening niet heeft plaatsgevonden loopt er dus ook geen termijn voor aanvaarding van de benoeming.
Stap 3 de voogdij gaat in
De voogdij begint op het moment dat bereidverklaring bij de rechtbank is afgelegd. Dit kun je terugvinden in artikel 1:280 van het Burgerlijk Wetboek. Als de voogdij is begonnen dan wordt die ingeschreven in het gezagsregister.
Testament of gezagsregister, wat gaat voor?
Het kan voorkomen dat in een testament en het gezagsregister andere personen tot voogd zijn benoemd. Dan gaat de meest recente aanwijzing voor. Dit kan je terugvinden in artikel 1:292 lid 4 van het Burgerlijk Wetboek.
Benoeming niet op tijd aanvaard
Het kan voorkomen dat iemand te laat is met het aanvaarden van de benoeming. Dan wordt wel aangenomen dat de benoemde persoon de benoeming niet wil aanvaarden.
Diegene kan dan nog steeds voogd worden, maar dat moet dan wel via de rechtbank. De rechtbank kan de in het testament of gezagsregister aangewezen voogd tot voogd benoemen als dat in het belang van de minderjarige is. Let wel, de rechtbank kan dan in plaats daarvan iemand anders tot voogd benoemen.
Benoeming van voogd heeft niet altijd effect
Een benoeming van een voogd in een testament of het gezagsregister heeft niet altijd effect. De wet geeft drie situaties aan waarin een benoeming geen effect heeft:
- De langstlevende ouder oefent al het gezag uit.
- Op het tijdstip van overlijden had de overleden ouder geen gezag meer over het kind. Als er dan geen ouder met gezag overblijft, moet de rechtbank een voogd benoemen.
- De overleden ouder had een partner (niet-ouder) die het gezamenlijk het gezag uitoefende over het kind. In dat geval krijgt die niet-ouder automatisch de voogdij. Dit staat in artikel 1:253x lid 1 van het Burgerlijk Wetboek.
Kortom, als de langstlevende ouder nog wel het gezag over het kind heeft, dan heeft een benoeming tot voogd door de overleden ouder geen effect. Als er helemaal geen ouders meer zijn, dan moet de rechtbank een voogd benoemen. Dan zal veelal de Raad voor de Kinderbescherming betrokken raken en actie ondernemen.