Overlijdensrisicoverzekering van de overledene

• Aan wie betaalt de levensverzekering uit?
• Uitkering valt niet in erfenis
• Belastingvrij
• Wel erfbelasting
• Levensverzekering en erfgenamen
• Overlijdensrisicoverzekering en hypotheek
• Verbond van Verzekeraars
• Meerdere verzekeringen

Aan wie betaalt de levensverzekering uit?

De verzekeraar betaalt aan degene die in de polis als begunstigde staat vermeld. Dat kan een erfgenaam zijn, maar dat hoeft niet. Een levensverzekering of overlijdensrisicoverzekering staat los van een eventueel testament.

Een overlijdensrisicoverzekering keert uit omdat degene op wie de verzekering was afgesloten is overleden. Zo eenvoudig is het. Meestal dekt de verzekering een bepaald risico voor de personen die achterblijven. Dat kan familie zijn, of een partij met wie je een hypotheek deelt, maar zelfs zakelijk, dus je zakenpartner.

Als de verzekerde ook de begunstigde is, komt de uitkering toe aan de erfgenamen. En als de verzekerde de premie (deels) heeft betaald, ziet de Belastingdienst de uitkering als een erfenis waarover erfbelasting verschuldigd is.

Een overlijdensrisicoverzekering is één van de vormen van een levensverzekering. Die laatste is een grotere groep van verzekeringen die zijn gekoppeld aan het leven. Die kunnen ook uitkeren als de verzekerde juist nog leeft op een bepaald moment.

Uitkering valt niet in erfenis

Bij een overlijdensrisicoverzekering keert de verzekeraar een geldbedrag uit bij het overlijden van de verzekerde.
Die uitkering gaat naar de begunstigde die op de polis staat. Vaak is de begunstigde de partner of kinderen van de verzekerde. De voornaamste reden voor het afsluiten van een levensverzekering is dan ook om de begunstigde financieel verzorgd achter te kunnen laten bij overlijden.

Nu zijn er twee opties:

• de uitkering is belastingvrij
• de uitkering valt onder de erfbelasting

Belastingvrij

Belastingvrij is het als de overledene niet de premie heeft betaald tijdens het leven, maar de persoon die de uitkering gaat ontvangen. De uitkering onder de verzekering valt nu niet in de erfenis of nalatenschap. Die uitkering was namelijk geen vermogen van de verzekerde dat er al was vóór het overlijden, maar juist door het overlijden beschikbaar komt. En die uitkering komt uit het vermogen van de verzekeraar en niet van de overledene.

Deze vorm zie je vaak bij een zogenaamde kruislingse polis. Twee mensen sluiten op elkaar een levensverzekering en betalen elkaars premie. De uitkering is nu belastingvrij.

Wel erfbelasting

De uitkering onder de levensverzekering valt wel in de erfenis als de verzekerde zelf de premie voor de overlijdensrisicoverzekering heeft betaald. Dat is verwarrend, omdat een uitkering juridisch dus niet tot het vermogen van de overledene behoort. Toch geldt dat bij betaling van premie door de verzekerde, de wet die uitkering ziet als een erfenis. Dat geldt ook als de verzekerde de premie niet helemaal, maar alleen een deel van de premie heeft betaald.

Dat is van belang, omdat de Belastingdienst in dat geval dan erfbelasting kan heffen over de uitkering. Dan zal de uitkering dus belast zijn met erfbelasting. Dit is anders als iemand anders dan de verzekerde, zoals bijvoorbeeld familielid, de premie heeft betaald. Dan is er geen reden voor het heffen van erfbelasting over de uitkering en die uitkering vrij van erfbelasting. Het gaat er dus om wie de premie heeft betaald en om dat goed in kaart te brengen.

Levensverzekering en erfgenamen

Een misverstand dat vaak voorkomt is dat de overlijdensrisicoverzekering is gekoppeld aan het testament van de overledene. Of dat een uitkering altijd naar de erfgenamen van de verzekerde gaat.

Maar dat is absoluut niet zo. Het is niet automatisch zo dat bij een uitkering onder de levensverzekering de erfgenamen dan ook de begunstigden zijn. De overledene kan namelijk willekeurig iemand als begunstigde hebben aangewezen in de polis en dat hoeft niet een erfgenaam te zijn. En de verzekeraar keert uit op basis van de polis.

De begunstigde is niet automatisch ook erfgenaam. Een eventueel testament bepaalt wie de erfgenamen zijn. Zonder testament bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn. Een levensverzekering staat los van het erfrecht en een testament.

Uiteraard kan in de polis wel staan dat de erfgenamen van de verzekerde de begunstigden zijn. De polissen kennen echter vaak andere termen. Zo wordt er gesproken over afstammelingen die een uitkering ontvangen. Dat is niet perse hetzelfde als kinderen en moet door de notaris apart worden onderzocht. Doordat er geen koppeling is met een testament kan de overledene in de polis een onterfd kind als begunstigde aanwijzen. Zelfs als dat niet de bedoeling is geweest. De polis had dan aangepast moeten worden aan de onterving.

De verzekeraar keert gewoon uit op basis van de polis. Daarnaast kan de overledene zichzelf als begunstigde aanwijzen. Dat heet een blanco polis. Dan komt de uitkering toe aan de erfgenamen.

Wil je meer weten over overlijdensrisicoverzekeringen in het algemeen, kijk dan eens bij de Consumentenbond.

Overlijdensrisicoverzekering en hypotheek

Het kan voorkomen dat de overledene op verzoek van de bank de levensverzekering aan een hypotheek heeft gekoppeld. De overledene heeft dan de overlijdensrisicoverzekering als extra zekerheid afgesloten ten behoeve van de bank. Die bank staat dan als begunstigde in de polis.

Bij overlijden keert de verzekeraar dan uit aan de bank. Die uitkering is dan bedoeld voor het (gedeeltelijk) aflossen van de hypotheek. De erfgenamen hebben dat te respecteren. Dit wordt vaak gedaan ervoor te zorgen dat de langstlevende partner met een lagere hypotheekrente (door de lagere hypotheekschuld) in de woning kan blijven wonen.

Deze uitkering is overigens belastingvrij voor de nabestaanden. Immers de begunstigde is de bank en niet de erfgenaam. Die laatste blijft wel achter met een veel lagere hypotheek.

Verbond van Verzekeraars

Als je zelf geen informatie kan vinden over de verzekering, kun je nog contact opnemen met het Verbond van Verzekeraars. Zij kunnen voor jou uitzoeken of er een overlijdensrisicoverzekering was. Je kunt dan een digitale aanvraag voor een onderzoek indienen. Het Verbond gaat dan bij de aangesloten verzekeraars na of de persoon in kwestie verzekerd was.

Meerdere verzekeringen

De overledene heeft vaak meerdere verzekeringen op naam staan. Lees in een apart artikel meer over de verschillende soorten verzekeringen