Een voorschot op de erfenis

• Voorschot op de erfenis
• Een erfenis afhandelen
• Bankrekening overledene
• Aanslag erfbelasting afwachten
• Een voorschot op de erfenis uitbetalen voordat de verdeling vaststaat
• Het vastleggen van een voorschot op de erfenis

Voorschot op de erfenis

Een voorschot op de erfenis kan twee betekenissen hebben. In het ene geval wordt bedoeld dat iemand al een schenking heeft ontvangen die later moet worden verrekend met het erfdeel (als de schenker is overleden).

En in het andere geval is er al sprake van een nalatenschap. Er is dan al iemand overleden wiens nalatenschap tussen de erfgenamen moet worden verdeeld. De erfgenamen kunnen alvast een voorschot vragen voordat ze aan de ‘eindverdeling’ toe komen.

Dit artikel gaat over deze laatste betekenis van ‘een voorschot op de erfenis’

Een erfenis afhandelen

Het kan een tijdje duren voordat een nalatenschap helemaal is afgerond. In de meeste gevallen duurt het ongeveer een jaar voordat een nalatenschap is verdeeld en iedere erfgenaam zijn/haar erfdeel heeft ontvangen.

Nadat iemand is overleden, kunnen de erfgenamen een verklaring van erfrecht opvragen. Maar, dit is niet in alle gevallen noodzakelijk. Daarna kan de gevolmachtigde erfgenaam of de executeur ‘aan de slag’. Dat wil zeggen dat hij namens de erfgenamen de nalatenschap gaat klaarmaken om te verdelen. Als er geen executeur of gevolmachtigde is aangewezen, moeten de erfgenamen gezamenlijk de erfenis afhandelen.

Er moeten betalingen worden gedaan (bijvoorbeeld de nota van de uitvaartondernemer) en er moet nog geld geïnd (bijvoorbeeld teruggave van abonnement op de krant, telefoon). De erfgenamen moeten van alles en nog wat regelen. Als er bijvoorbeeld een eigen woning is, moeten de erfgenamen bepalen wat ze daarmee gaan doen. Verkopen of neemt één van de erfgenamen de woning over? Uiteindelijk is alles verkocht/opgeheven/geïnd/betaald.

Bankrekening overledene

Als de overledene meer dan één bankrekening had, kiezen de erfgenamen er vaak voor om één bankrekening aan te houden. Dit is dan de ‘boedelrekening’. Al het geld van de overledene komt dan op deze boedelrekening te staan. Ook als de eventuele woning van de overledene is verkocht, zal de notaris de verkoopopbrengst op de boedelrekening storten.

Nadat alles is geregeld, is de nalatenschap klaar voor de verdeling. Er is namelijk tót de verdeling sprake van een ‘onverdeelde nalatenschap’. Dus gedurende de hele afhandeling is de nalatenschap van alle erfgenamen samen.

Om uit de onverdeelde nalatenschap te komen, zullen álle erfgenamen moeten meewerken (artikel 3:186 van het Burgerlijk Wetboek).

Aanslag erfbelasting afwachten

Vaak is het wachten nog op de definitieve aanslag erfbelasting. Voor het betalen van de erfbelasting kunnen de erfgenamen een keuze maken:

• Óf de erfgenamen verdelen het geld op de boedelrekening alvast en ieder moet zelf de aanslag erfbelasting betalen;
• Óf de erfgenamen wachten op de aanslag erfbelasting en de executeur / boedelgevolmachtigde zal deze voor alle erfgenamen van de boedelrekening betalen.
  Daarna kan de executeur / gevolmachtigde het restant bedrag verdelen.

Dit laatste komt in de meeste gevallen voor, omdat de executeur niet het risico wil lopen dat een erfgenaam zijn erfdeel al heeft uitgegeven voordat de erfbelasting is betaald. De executeur is namelijk persoonlijk aansprakelijk voor het betalen van de aanslag erfbelasting.

De termijn waarbinnen de aangifte erfbelasting moeten zijn ingediend is 8 maanden na overlijden. Hiervoor kun je uitstel aangevraagd. De Belastingdienst geeft altijd 5 maanden uitstel.

Als de aangifte eenmaal is ingediend, duurt het wel een tijdje voordat de Belastingdienst de aangifte erfbelasting heeft nagekeken. Gemiddeld wordt de aanslag 3 maanden na het indienen opgelegd, maar soms duurt het langer dan een half jaar voordat de definitieve aanslag is opgelegd.

Een voorschot op de erfenis uitbetalen voordat de verdeling vaststaat

Om toch niet zo lang te hoeven wachten tot de erfgenamen eindelijk kunnen overgaan tot verdeling, kun je een voorschot op de erfenis aan de erfgenamen uitkeren.

Iedere erfgenaam heeft het recht om een voorschot te vragen aan de executeur / gevolmachtigde of aan de mede-erfgenamen. Maar voordat je het voorschot kunt uitkeren, zullen eerst alle erfgenamen daar toestemming voor moeten geven. Het is dus niet mogelijk dat één van de erfgenamen alvast een voorschot uit de erfenis haalt zonder dat de andere erfgenamen daar toestemming voor hebben gegeven. Gebeurt dit toch, dan is er sprake van een onrechtmatige daad. Dat komt doordat zoals hiervoor werd uitgelegd, de nalatenschap onverdeeld is en dus nog van alle erfgenamen samen.

Als niet alle erfgenamen willen meewerken aan de verdeling (ook wel partiële verdeling genoemd), kan de rechter uitkomst bieden. Iedere erfgenaam heeft namelijk het recht om de verdeling af te dwingen. Ook het uitkeren van een voorschot uit de erfenis kunnen de erfgenamen dus aan de rechter voorleggen.

Gelukkig spreken de meeste erfgenamen in onderling overleg af of zij een voorschot kunnen uitkeren en zo ja, welk bedrag er op de boedelrekening in reserve blijft. Het kan ook zijn dat de executeur / gevolmachtigde zelf een voorstel aan de erfgenamen voorlegt. Alle erfgenamen moeten akkoord gaan met betalen van het voorschotbedrag.

Na akkoord van de erfgenamen, kan aan iedere erfgenaam een voorschot bedrag uitgekeerd. Die uitkering vindt over het algemeen plaats naar rato van ieders erfdeel in de nalatenschap.

Nadat de aanslag erfbelasting binnen is, kunnen de erfgenamen deze betalen van het reserve bedrag dat nog op de boedelrekening is blijven staan. Het is verstandig om rekening te houden met een extra buffer. Als het lang heeft geduurd is er mogelijk belastingrente verschuldigd over de erfbelasting. Het bedrag wat er na betaling van de erfbelasting nog over is, kun je tot slot bij de eindverdeling verdelen.

Het vastleggen van een voorschot op de erfenis

Het is niet verplicht om de verdeling vast te leggen op papier, maar verstandig is het wel. Een notariële akte is niet noodzakelijk, behalve als er een onroerende zaak moet worden verdeeld. Ook via een onderhandse akte kun je een verdeling afspreken. Dit kan het beste in de vorm van een vaststellingsovereenkomst. Aangezien dit vormvrij is kunnen jullie ook allemaal akkoord geven op een mailtje met een voorstel voor een voorschot. Juridisch staat dat gelijk aan een vaststelling.